Canavar Kesifte !

Selam arkadaşlar,

Bu seferki yazım ne bisiklet, ne kamp ekipmanı ne de gps v.b. navigasyon cihazları. Bu sefer ufak bir hava aracını tanıtacağım sizlere… Çocukluğumdan beri uçan şeylere büyük bir merakım vardı fakat gerek ortam koşulları ve gerekse ekonomik sıkıntılar nedeniyle bu ilgimi geliştirecek bir ortam bulamıyordum. Eh madem elimiz para görüyor hadi bu işe de bir el atalım diye ufaktan araştırmalara başlamıştım.

Şimdi olayın iki farklı boyutu var. 1: Kendimi uçurmak. 2 : Birşeyler uçurmak… İşin iki boyutuna da sağdan soldan daldım. Ama önceliğim bir şeyler uçurmak. Helikopter modelleri çok ilgimi çekiyordu. En azından havada asılı kalabiliyor daha güvenli ve kolay geliyordu. Fakat stabil uçabilen model bulmak epey zor. Deneyim istiyor. Sonrasında daimi takipçisi olduğum TeknoSeyir sitesinde Walkera Ladybird adında 4 pervaneli bir uçan zımbırtıdan bahsettiler.

İnceleme sonrası ürünün cidden başarılı ve uçuşunun kolay olduğuna kanaat getirip hemen sipariş ettim. Bir yandan da bu ”zımbırtı” diye tabir ettiğim şeyin ne olduğunu araştırmaya başladım. Kısaca ”multikopter” deniyor. Çok pervaneli helikopter. Şimdi bilindik helikopterde havada kalmayı sağlayan ve uçağı hareket ettiren bir ana pervane bir de helikopteri yöneltmeyi sağlayan kuyruk pervanesi var. (Yanlışım varsa düzeltin lütfen). Şimdi bunda 4 tane yukarı bakan pervane var. Aletin dengesini sağlamak ve hareket kabiliyeti kazandırmak için bu ucunda pervaneleri bulunan 4 elektrik motoruna gerekli akımı düzenleyip gönderen ufacık bir kontrol kartı var. Bu kart kumandadan çıkan komutları algılayıp içinde bulunduğu 3 eksenli gyro modülündeki verilerle işleyerek bataryadan aldığı enerjiyi motorlara gönderiyor. Bu gyro diye bahsettiğim modül uçağı yatay, düşey ve kendi ekseni etrafında dengede kalmasını sağlıyor. Yani multikopter kendi içinde dengesini sağlarken bize sadece komut vermek kalıyor…

Önce biraz alışmak gerekiyor. Hiç bilmeyen bir insan için başlangıçta elbette zor. Kumanda çubuk (stick) komutlarını ufaktan deneyimlemek gerek. Sonrasında deneyim kazandıkça bir bakmışsınız odanın içindeki sineği kovalar hale gelmişsiniz :)

Kutunun içinden böyle basit bir kumanda çıkıyor. Öyle ha diyince uçuramıyorsunuz. Önce kumandaya 8 adet pil almanız lazım ! Evet doğru okudunuz 8 pil ile çalışıyor bu kumanda… Kumanda fonksiyonlarını en anlaşılır biçimde yazalım.

Sol kol düşey hareket:  Bu kol boş durumda iken her zaman aşağı bakacak konumda olmalı. Bu kolu yukarı ittirdikçe motorlara akım göndererek multinin havalanmasını sağlıyoruz. Ne kadar çok kolu yukarı ittirirsek multi o kadar hızlı yukarı hareket edecek. İpin ucu kaçarsa soluğu tavanda alırsınız. Bu yüzden kolu yavaşça yukarı kaldırıp multiyi istediğiniz yüksekliğe getirince sabitleyin. İrtifa artıyorsa gazı çok az kesin… Kısaca bu kontrol multiyi düşey eksende hareket ettiriyor.

Sol kol yatay hareket: Sol kolda yatay hareket için kol her zaman ortadadır. Bu hareket multinin kendi ekseni etrafında dönmesini sağlar. Başlangıçta bu hareket ile çok uğraşmamanızı öneririm. Zira bir yandan gaz kontrolü diğer yandan multinin oryantasyonu ile uğraşmak multinin kontrolünü kaybetmenize neden olabilir…

Sağ kol düşey ve yatay hareket: Sağ kolun mantığı çok daha basit. Bir bilgisayar oyununda bir karakteri yönetmek gibi. Kol her zaman merkezdedir. Yukarı iterseniz multi ileri, aşağı çekerseniz multi geri hareket edecektir. Sağa iterseniz sağa, sola ilerseniz sola gidecektir.

Önemli Not: Herhangi bir sebepten dolayı multi düşerse ilk yapacağımız iş gazı kesmek olacak. Bu alet zaten hafif olduğundan dolayı düşüşlerde kolay kolay zarar görmeyecektir. Ola ki yerde aleti debelendirirseniz motorları yakabilir veya kontrol kartını kullanılmaz hale getirebilirsiniz aman diyim…

Multinin de ufacık pillerini içinden çıkan ufacık şarj aleti ile şarj ediyoruz. Önce multinin pilini takıp alttaki yuvasına yerleştirip multiyi düz bir zemine koyuyoruz. Kartın üzerindeki kırmızı ışık hızlıca yanıp sönmeye başlayacak. Sonra kumandayı açıyoruz. Dikkat sol kol aşağıda olacak ! İlk eşleştirme sesinden sonra multinin üzerindeki ışık daha yavaş yanıp sönmeye başlayacak. Bu konumda sol kolu biraz yukarı kaldırıp tekrar aşağı indiriyoruz. İkinci eşleşme sesinden sonra kırmızı ışık sürekli yanar hale geçecek. Artık multikopterimiz uçuşa hazır.

Kumdanda üzerindeki diğer düğmeler: 

Kumanda üzerinde sağ üstte ufacık bir düğme var. Bu düğme multinin sağ kolundaki kontrol yöneltme hassasiyetini değiştiriyor. Başlangıç için hassaslığı düşüren konumda olmasında fayda var. Sonradan daha akrobatik uçuşlar için hassaslık ayarını değiştirebilirsiniz…

Hem sağ hem sol kolun yan ve alt taraflarında iki yönlü hareket eden düğmeler var. Bunlara ”trim” deniyor. Yani multiniz bir tarafa çekiyorsa ona göre ayar veriyorsunuz. Örneğin multi sağa çekiyor diyelim. O zaman sağ kolun alt tarafına yer alan trim düğmesini dola doğru hareket ettirin…

Sorulması muhtemel soru: Aletin menzili merak edilebilir. Yaklaşık 20 m kadar.Zaten daha uzağa uçurmanın alemi yok. Çünkü alet zaten küçük daha uzağa gitse dahi görülmeyecek ;)

Yedek Parça:

Bir süre sonra multiyi çarpma ve düşürmelerden kaynaklı çeşitli parçaların zarar görmesi muhtemel. Bu parçaları siz deneyimlemeden ben yazayım…

Pervaneler (PROPELLERS): Öncelikli olarak pervaneler zarar görecek… Zaten yanında bir takım yedek pervane geliyor. Fakat bu sizi bir süre idare eder. Sanırsam ben işi kıvırana kadar bir kaç takım pervane harcamışımdır…

Ana Gövde (MAİN FRAME): Sonra multinin parçalarını bir arada tutan kasa bir kaç farklı yerinden kırılma sonucu uçamaz hale gelebiliyor. Çözüm yenisi ile değiştirmek…

 

 

 

Yedek Batarya (BATTERY): Uçuş zevkinizi katlamak için yedek 2 batarya daha almak akıllıca olabilir. Toplam 3 batarya yani…

 

 

 

 

 

Motor: Bu multide kullanılan motorların fırçalı motor olduğundan bahsetmiştik. Uzun süreli kullanımlarda fırçalar zarar görüp motorlar kullanılmaz hale gelebiliyor…

Yani bir de yedek motor almak gerek… Bu motor temini 2 şekilde mümkün. Elektronik tamiratına ve lehim işlerine eliniz yatkın ise sadece çıplak motor alıp ek parçaları yeni motora geçirip kabloları lehimleyerek sorununuzu çözebilirsiniz. Ama yok bu işlerden hiç anlamam derseniz. Motorun bağlı bulunduğu kol ile beraber yekpare şekilde de satın alıp değişim yapabilirsiniz. Fakat bu yöntem 2 kat daha pahallıya mal olur…

Önemli: Bir de motor çalışma yönleri mevzusu var. Kutunun içinde çıkan kağıtta ilgili yönergeler mevcut. İki motor saat yönünde diğer iki motor saat tersi yönünde hareket ediyor. Aynı şekilde pervane yönleri de ona göre…

Canopy: Multinin üzerinde bulunan kasa (Canopy deniyor) bir süre sonra kırılabilir. Bu kasa kırılana kadar siz zaten uçuş becerinizi ilerletmiş olursunuz. Yenisini almaya gerek yok. 2 gr hafiflik size ekstra kıvraklık ve ekstra uçuş süresi olarak geri dönecektir…

 

 

Kontrol kartı (Main Board) : Ola ki kontrol kartında sıkıntı çıktı… Yenisini alıp değiştireceksiniz. Alırken çipin üzerindeki kodu göz önünde bulundurun. Bu Ladybird modelinden 2 çeşit var. Diğeri Fpv sistemli olan daha pahallı olan modeli. Yanlışlıkla fazladan para verip onun kontrol kartını almayın…

Not: Kırılan parçaları veya boşa çıkan vida, conta v.s. parçaları atmayın stoklayın. Zamanı gelince lazım olabilir…

Şimdi bunca parçadan bahsettik. Bunları teker teker Türkiye içinden temin etmeye kalkarsanız multikopterin kendisinden daha pahallıya gelecektir. Ebay üzerinden yarı yarıya daha uygun bir şekilde satın alabilirsiniz. Türkiye içi kargodan daha ucuza kargo ödeyebilir veya hiç kargo ödemeyebilirsiniz… Bu ürünler  ucuz olduğu için gümrükte de herhangi bir sıkıntı çıkmayacaktır. Yalnızca her kargonun 2 hafta gibi bir sürede geleceğini göz önünde bulundurarak bir kaç adet spariş etmeniz yararınıza olacaktır. Elinizdeki yedek parça azalınca yenisini spariş edin ;)

Bu ufak zımbırtıda en son sehpa altından, sandalye arasından geçmek gibi abuk hareketler yapıyordum :) Acayip zevkli bir uğraş ve başlangıç için kesinlikle çok mantıklı bir model.

Sonuçta kumanda hareketi evrensel olduğu için daha büyük multikopter alsanız da temel kontrol aynı olacaktır… Ayrıca model uçağa yönelmek isterseniz ana mantık yine değişmiyor.

Eğer bu ufak modeli uçurup zevk alırsanız artık işi ilerletmek istediğinizden eminsiniz demektir.

İşin bir sonraki adımı fırçasız motorlu daha büyük, daha uzun menzilli, üzerinde anlık görüntü aktarım sistemi (FPV (First Person View) ) bulunan, ufak kamera kaldırabilecek kadar güçlü modeller almak veya kurmak isteyebilirsiniz.

Şimdilik başlangıç için anlatacaklarım bu kadar. Böylelikle modelciliğin havacılık koluna girmiş bulunuyoruz. Zaman içinde edindiğim diğer deneyimleri sizlerle paylaşmaya devam edeceğim.